U Slancima nadomak Beograda nalazi se Baštalište, prva baštenska zajednica u Srbiji, koja promoviše takve zajednice kao alat za ekološki, ekonomski, socijalni i zdravstveni razvoj lokalnih zajednica i održivih gradova.
Kako je objavio magazi Liceulice, parcela te zajednice ima 18 ari, na kojoj 40 Beograđana gaji povrće zа sopstvene potrebe, po orgаnskim principimа.
U tome im pomažu volonteri iz grada, meštani Slanaca, organizacija WWOOF, koja povezuje volontere sa organskim farmama i uzgajivačima, kao i učenici lokalne osnovne škole “Ivan Milutinović” u Slancima.
Da bi neko postao član Baštališta, treba da potpiše Ugovor o korišćenju parcele tokom jedne sezone, koji podrazumeva i godišnju članarinu. Zauzvrat se, pored zemljišta za obradu, dobija i pravo na korišćenje postojećeg alata, sistema za navodnjavanje i ostalih pogodnosti u Baštalištu.
Deo semena i rasada je takodje obezbedjen, kao i uvodna radionica planiranja bašte.
Baštenska zajednica u Slancima organizuje i predavanja, radionice i treninge organskog baštovanstva, organskog pčelarstva, ekološke gradnje prirodnim materijalima, kao i radionice za decu.
Poziv za volontiranje u Baštalištu je stalno otvoren, što je odlična prilika kako onima koji bi da nešto nauče o organskom baštovanstvu, kao i onima koji razmišljaju o članstvu u zajednici.
Pored promocije koncepta gradskih baštenskih zajednica, jedan od ciljeva “Baštališta” je i zagovaranje sistematskog uključivanja gradskih bašti u lokalne urbanističke planove.
Iz Baštališta navode da iskustva drugih gradova ukazuju na različite koristi od baštenskih zajednica: očuvanje postojećih i uspostavljanje novih zelenih površina smanjuje zagadjenje i poboljšava kvalitet vazduha.
Kako se dodaje, bašte donose i ekonomsku korist, budući da podstiču lokalnu ekonomiju i doprinose kućnom budžetu, a dobrobit je vidljiva i na zdravstvenom i socijalnom planu.
Logo “Baštališta” ove godine se našao na dresovima ragbi kluba “Crvena Zvezda”.
Još jedan pozitivan primer dogodio se u Šapcu, gde su udruženja “Svetlost” i “Ekos” dobila na korišćenje zapuštenu gradsku parcelu, koja je pretvorena u zajedničku baštu.
Postoji i slična ideja u Vojvodini, gde Baštenska inicijativa Novi Sad radi na promociji gradskih baštenskih zajednica, u saradnji sa Otvorenom kuhinjom Omladinskog centra CK13.
Gradske baštenske zajednice predstavljaju otvorene isparcelisane površine, minimalne veličine 50m2, sa potrebnom infrastrukturom za uzgoj biljaka. Nalaze se u okviru gradskog jezgra ili na periferiji grada na zemljištu privremenog, a poželjno i trajnog karaktera.
Parcele unutar površine su pod jednakim uslovima dostupne svima koji ih žele obradjivati, i istovremeno su otvorene za volontere i javnost.
Takve zajednice postoje u mnogim svetskim metropolаmа poput Berlinа, Pаrizа, Njujorkа i Hаvаne, a u Srbiji je osnovano 2013. godine udruženja gradjana “Ama – Centar za negu čoveka i prirode” i “Beogradski festival cveća”.
