Komisija za zaštitu konkurencije nije utvrdila poremećaj na tržištu otkupa tog voća, roda 2017. godine, koji bi mogli biti rezultat sprečavanja, ograničavanja ili narušavanja konkurencije od strane učesnika na tom tržištu
“Podaci o otkupljenim količinama i realizovanoj vrednosti otkupa, kao i o otkupnim cenama roda 2017. godine, prikupljeni u toku analize koju je Komisija sprovela, nisu ukazivali na postojanje jedinstvene otkupne cene maline, što bi eventualno moglo da bude rezultat prethodno postignutog dogovorao otkupnoj ceni između otkupljivača – hladnjačara”, objavila je Komisija u izveštaju na svom sajtu (kzk.gov.rs).
Analiza uslova konkurencije na tržištu otkupa i izvoza malina sprovedena je sa ciljem da se ispita da li postoji povrede konkurencije na tržištu otkupa malina od strane otkupljivača (hladnjačara), na osnovu koje bi Komisija, u skladu sa svojom nadležnošću, mogla da pokrene ispitni postupak po službenoj dužnosti.
Utvrđeno je da su prosečne prodajne cene na domaćem i inostranom tržištu u prvih deset meseci 2017. godine niže nego u 2016. i to za 11 odsto na domaćem tržištu i 14 odsto u izvozu, dok je u istom periodu prosečna otkupna cena niža za 34 odsto. Takođe, prošle godine je povećan raspon između prosečne prodajne (izvozne) i prosečne otkupne cene kod svih izvoznika, tako da je prosečna izvozna cena kod pojedinih izvoznika bila i dvostruko viša od prosečne otkupne cene
Po oceni Komisije, takvi i slični problemi sa kojim se susrelo srpsko malinarstvo u 2017. godini delimično su izazvani rekordno visokim otkupnim (i izvoznim) cenama u 2016, kao i činjenicom da je predmet izvoza u prvoj polovini 2017. godine bila smrznuta malina otkupljena u 2016. po cenama koje su ugovorene te godine.
Brojni problemi
Komisija je utvrdila da postoje brojni problemi sistemske prirode sa kojima se sučeljavaju kako proizvodjači, tako i otkupljivači malina, kao što su klasiranja, kontrole kvaliteta i zdravstvene bezbednosti tog voća prilikom otkupa.
Problemi su uočeni i kod kontrole procesa otkupa, u pogledu isticanja uslova otkupa, roka isplate, kao i kod dugoročnih tipskih ugovora o saradnji u proizvodnji i otkupu, ali i zbog neorganizovanosti usitnjenih proizvodjača.
Komisija je ocenila da problem predstavlja i otkup po jedinstvenoj otkupnoj ceni, koja ne zavisi od otkupljene količine, sa jedne strane, i troškova proizvodnje pojedinačnih proizvođača, koji zavise od tehnologije uzgajanja i prinosa, sa druge strane.
Takvi problemi, prema proceni Komisije, zahtevaju angažovanje svih nadležni institucija na pronalaženju dugoročnog i održivog rešenja, kako se opstanak te veoma važne grane voćarstva, koja donosi značajne prihode od izvoza, ne bi doveo u pitanje.
Maline su učestvovale sa 42 odsto u ukupnoj vrednosti izvoza voća u 2016. godini. Komisija navodi da su prikupljeni i analizirani podaci Ministarstva poljoprivrede i Ministarstva finansija (Uprave carina), kao i javno dostupni podaci zvanične statistike. U toku analize sprovedena je i anketa najvećih izvoznika, kojom je obuhvaćen reprezentativan uzorak od 13 društava, koja zajedno učestvovuju sa 50-55 odsto u ukupnom izvozu malina.
