Košaninova jezera na Goliji, u blizini manastira Studenica, redak su prirodni fenomen za koji znaju tek pojedini zaljubljenici u prirodu. Ova jezera neobična su po tome što nivo vode u njima opada i što presuše kada su kišni dani, a kada je vreme sunčano, jezero nadolazi
Košaninova jezera su dva jezera, malo i veliko, u obliku elipse, na oko 900 metara nadmorske visine na Goliji, koji je Unesko proglasio rezervatom biosfere još 2001. godine. Ime su dobila po srpskom botaničaru Nedeljku Košaninu, rođenom u ovom kraju, koji se bavio izučavanjem jezera na Goliji i nalaze se u slivu Studenice. U neposrednoj blizini ovih jezera se nalazi manastir Pridvorica, na putnom pravcu koji vodi do manastira Studenica. Teško su pristupačna, pošto do njih vodi put dug šest kilometara kojim putnička vozila ne mogu da prođu.
Presušuju kada su kišni dani, a nadolaze po sunčanom vremenu
Stručnjaci kažu da je malo jezero vodena površina koja se relativno brzo prazni, a nekoliko metara je više nadmorske visine od velikog jezera, u koje voda povremeno otiče bočnim kanalom dugim tridesetak metara.
Osim što presušuju kada je kišovito vreme, a nadolaze po sunčanom vremenu, za Košaninova jezera vezana je još jedna neobičnost – stručnjaci smatraju da je voda u jednom njegovom delu slana.
To su utrdili botaničari istraživači Branislav Matijević i Milovan Gajić na osnovu činjenice da se žabe nalaze samo u gornjem delu jezera.
– Gajić i Matijević su bili botaničari i proučavali su Košaninova jezera osamdesetih godina. Oni su u knjizi “Flora i vegetacija Golije i Javora” napisali da su došli do zaključka da se u donjem delu jezera ne čuju žabe i da je voda slana. Međutim, nema najpreciznijih analiza o tome. Ali, jezera su pod zaštitom države prve kategorije, i mnogo toga u vezi s prirodnim fenomenom koji se dešava na jezerima još nije ispitano – kaže za Blic Dragoljub Šekler, upravnik Prirodnog parka Golija.
U jezerima se nalazi i metlasta oštrica
Oko jezera su uglavnom šume bukve, jele i smrče, a na južnoj strani borovi. Veliko jezero predstavlja jednu specifičnu biljnu formaciju jer se u njemu naselila biljka metlasta oštrica. Ona je formirala velike i visoke busene, tako da izgledaju kao sedišta.
U vreme kada tresava ozeleni, buseni se međusobno dodiruju i na pojedinim mestima jezero izgleda kao livada.
Osim avanturista, planinara i biciklista, gotovo niko više ne obilazi ova jezera. Jedan od redovnih posetilaca Košaninovih jezera je Aleksandar Lazović iz Kraljeva, koji kaže da jedna grupa biciklista poslednjih desetak godina stalno ima jednu turu u ovim krajevima i da je fascinantno ići po jezeru u kojem nema vode.
– Postoje veliki travnati žbunovi po kojima može da se skače. Interesantno je videti i kada su busenovi dopola u vodi. Ima još nekoliko tih uvala, ali je samo jedna sa tako velikim busenovima – ispričao nam je Lazović.
Vilinsko kolo
Legenda kaže da su se vile okupljale i igrale kolo kod ovih jezera. Prema predanju, svaki busen na velikom jezeru predstavlja jednu vilu.
