Vrsta azijskog leptira cydalima perspektalis, opasna štetočina koja najčešće napada ugroženu i zaštićenu biljku šimšir, ovih dana prvi put se pojavila i u Srbiji. Meta nezvanog gosta koji se u Evropi odomaćio još pre osam godina ovoga puta bile su žive ograde, pojedinačni zasadi šimšira u privatnim baštama u beogradskom naselju Sremčica i obližnji rasadnici.
Gusenice nesvakidašnjeg leptira doslovno su obrstile ukras čukaričkog vrta, ali sve to ne bi bio problem da su vlasnici živice i rasadnika na vreme umeli da prepoznaju gusenice i unište ih. Jer, ova štetočina može da proždre šimišir brzinom munje, veoma lako se širi, pa može i da izazove katastrofu, pogotovo u zemljama u kojima su šume šimšira zaštićene kao prirodno dobro.
Kod nas srećom nema takvih šuma, podseća prof. Milka Glavendekić sa Šumarskog fakulteta, koja je obavestila našu redakciju o nesvakidašnjoj pojavi u Srbiji. Ali maltene svaki veći park u Beogradu, kao što su recimo Botanička bašta, zaštićeno područje Arboretum Šumarskog fakulteta, privatni vrtovi, groblja ukrašava i žbunje šimšira, koji je samim tim zaštićena hortikulturna vrsta.
– Opasni leptir se inače širi letom do pet kilometara godišnje, što nije malo, ali do nas nije došao na taj način, već uvozom jeftinog sadnog materijala iz Kine. Zbog tipičnog problema globalizacije i želje za brzom zaradom, već zaražene sadnice šimšira uvezene su i u Srbiju. Problem je što oni koji trguju nemaju dovoljno znanja o ovim štetočinama a i, iskreno, teško je detektovati mlađi stadijum ove vrste, kada je gusenica u prvom stupnju razvoja – objašnjava prof. Glavendekić, entimolog koji se bavi i zaštitom šuma i ukrasnih biljaka.
Uvoz takvog sadnog materijala kontroliše fitosanitarna inspekcija, dodaje profesorka, čiji je zadatak da spreči unos ove štetočine sa sadnicama.
– Pitanje je da li oni pregledaju sve štetočine ili samo one karantinske. Ova vrsta nije na listi karantinskih štetočina, ali je izuzetno opasna i invazivna vrsta leptira. Pošto se uvoz biljaka obavlja u velikim saksijama, veoma je teško, posebno u zimskim mesecima, prepoznati simptome zaraze u sadnicama, pogotovo onim osobama koje nisu stručne za takav posao – ističe prof. Šumarskog fakulteta.
Svaki žbun iz roda šimšira mogao bi da bude ugrožen ako se što pre ne spreči dalje širenje ove štetočine i ne uspostavi bolja kontrola uvoza.
– Ova vrsta leptira morala bi što pre da se uništi, ali u Srbiji u ovom trenutku nemamo nikoga ko je dovoljno obučen za prepoznavanje štetočine, jer ona dosad nije proučavana kod nas, a i nije je bilo na našem podneblju. Zato ni inspekcija ne može da je prepozna – precizira profesorka.
Najbolji način zaštite je njeno potpuno uništenje, a da bi se to dogodilo, potrebno je najpre prepoznati simptome na biljci.
– Gusenice su vidljive jer dosežu veličinu do četiri centimetra, po listovima šimšira ostavljaju izmet koji se takođe može primetiti, a i lišće je uglavnom obršteno. Kada se sve to primeti, što pre treba mehanički uništiti gusenice. Treba iseći i oštećene i zaražene delove biljaka i potom ih obavezno spaliti jer je to jedini način da se totalno uništi štetočina – savetuje prof. Šumarskog fakulteta, dodajući da zaražene delove nikako ne treba baciti u smeće ili na deponiju, jer se na taj način zaraza može još više proširiti. U mlađim stupnjevima gusenice se mogu suzbijati biološkim insekticidom.
Šimšir je vrsta ukrasne biljke koja sporo raste, pa je zato važno dobro je zaštititi od invazivne vrste, a osim toga, kada ovaj štetni leptir obrsti lišće prelazi i na ostale ukrasne biljke.
Šimšir raste po gradskim parkovima, a ima ga i na grobljima.
Štetočina koja ga napada i uništava u Evropi prvi put je registrovana u Nemačkoj 2006. godine. Potom se brzo proširila po velikom delu Starog kontinenta – Švajcarskoj, Francuskoj, Italiji, Austriji, Italiji, Mađarskoj… Pre dve godine opasni leptir pojavio se i u Hrvatskoj, a nedavno i u Crnoj Gori.
Pollitika
